De Europese NIS2-richtlijn, aangenomen op 14 december 2022, vormt een belangrijke stap voorwaarts in het verhogen van de cyberbeveiliging in kritieke sectoren. Maar kan iets als vulnerability scanning, een veelgebruikte maatregel om kwetsbaarheden in IT-systemen op te sporen, zorgen voor NIS2-compliance? In dit artikel duiken we dieper in de NIS2-richtlijn en onderzoeken we wat er nodig is om als organisatie aan de regelgeving te voldoen. We leggen uit welke rol vulnerability scanning speelt, maar ook waarom compliance verder gaat dan alleen technische maatregelen.
NIS2: Niet alleen maatregelen, maar ook implementatie
Het is belangrijk te begrijpen dat de NIS2-richtlijn meer omvat dan technische maatregelen. Hoewel veel artikelen zich richten op het verbeteren van de veiligheid van netwerk- en informatiesystemen, gaan andere artikelen juist over de implementatie van de richtlijn in Europese lidstaten. Dit betekent dat niet alleen de beveiliging van systemen op de agenda staat, maar ook de manier waarop de richtlijn in verschillende landen wordt ingebed in nationale wetgeving.
Voorbeelden van dergelijke implementatiegerichte artikelen:
- Artikel 1: Toepassingsgebied – Definieert welke sectoren onder de richtlijn vallen en hoe elk EU-land de richtlijn moet toepassen.
- Artikel 5: Toezichthoudende autoriteiten – Geeft lidstaten de verplichting om een bevoegde autoriteit aan te wijzen die de naleving van de richtlijn handhaaft.
Deze artikelen zijn cruciaal voor de implementatie van de NIS2-richtlijn, maar ze richten zich minder op concrete beveiligingsmaatregelen zoals vulnerability scanning. Toch is vulnerability scanning een belangrijk onderdeel om aan de richtlijn te voldoen, vooral als het gaat om het identificeren en beheersen van beveiligingsrisico’s.
Verplichtingen van bestuurders: cultuur, risico-inventarisatie en incidentrespons
Naast technische maatregelen zoals vulnerability scanning, legt de NIS2-richtlijn ook verantwoordelijkheden bij bestuurders van organisaties, met name op het gebied van cultuur, risico-inventarisatie en incidentrespons. Hieronder lichten we deze onderwerpen toe en geven we een stappenplan om hiermee aan de slag te gaan.
1. Cultuur van cyberbeveiliging
De NIS2-richtlijn benadrukt dat het bevorderen van een cultuur van cyberbeveiliging binnen de organisatie van essentieel belang is. Het bestuur moet actief betrokken zijn bij cyberbeveiligingsstrategieën en moet erop toezien dat medewerkers op alle niveaus zich bewust zijn van hun verantwoordelijkheden.
Stappenplan voor het bevorderen van een cultuur van cyberbeveiliging:
- Opleidingen en bewustwording: Zorg voor regelmatige training en bewustwordingssessies voor alle medewerkers.
- Leiderschap: Bestuurders moeten het goede voorbeeld geven door actief betrokken te zijn bij beveiligingsbesluiten.
- Communicatie: Creëer open communicatiekanalen zodat medewerkers beveiligingsincidenten en risico’s zonder angst kunnen melden.
2. Risico-inventarisatie
Een belangrijk onderdeel van NIS2-compliance is het regelmatig uitvoeren van risico-inventarisaties. Dit betekent dat organisaties niet alleen moeten scannen op kwetsbaarheden, maar ook bredere risico’s moeten identificeren en prioriteren, inclusief operationele en strategische risico’s.
Stappenplan voor risico-inventarisatie:
- Risico-identificatie: Identificeer potentiële dreigingen, zowel intern als extern, zoals cyberaanvallen, menselijke fouten of systeemstoringen.
- Beoordeling: Evalueer de waarschijnlijkheid en impact van elk risico op basis van de specifieke bedrijfscontext.
- Mitigatieplan: Stel een plan op om de belangrijkste risico’s te beperken, inclusief technische en organisatorische maatregelen.
3. Incidentrespons
Volgens NIS2 moeten organisaties procedures hebben voor incidentrespons. Dit gaat verder dan het reageren op incidenten; het vereist dat organisaties klaarstaan met een goed gedefinieerd plan om snel te reageren en schade te beperken.
Stappenplan voor een effectief incidentresponsplan:
- Incidentdetectie: Zorg dat er systemen zijn voor het snel detecteren van incidenten, zoals geavanceerde monitoringtools.
- Incidentmelding: Bepaal wie verantwoordelijk is voor het melden van incidenten aan de toezichthouder en intern.
- Herstel en Rapportage: Zorg dat er processen zijn voor het herstellen van getroffen systemen en rapporteer incidenten tijdig volgens de wettelijke vereisten.
De rol van vulnerability scanning in NIS2 compliance
Nu de bredere context duidelijk is, komt de vraag of vulnerability scanning alleen kan zorgen voor compliance met NIS2. Het korte antwoord is nee. Vulnerability scanning is een essentieel onderdeel van risico-inventarisatie en helpt bij het opsporen van technische kwetsbaarheden. Het is echter slechts één aspect van wat nodig is om te voldoen aan de NIS2-richtlijn.
Waarom vulnerability scanning belangrijk is:
- Het helpt bij het vroegtijdig opsporen van kwetsbaarheden in systemen die kunnen leiden tot incidenten.
- Het ondersteunt het continu monitoren en verbeteren van de beveiliging.
Maar NIS2 vraagt meer:
- Het vereist ook een sterke organisatorische cultuur rondom cyberbeveiliging.
- Bestuurders moeten actief betrokken zijn bij de implementatie van beveiligingsmaatregelen en risico-inventarisaties.
- Organisaties moeten goed voorbereide incidentresponsplannen hebben.
Conclusie
Vulnerability scanning kan helpen bij het opsporen van technische kwetsbaarheden en draagt zeker bij aan NIS2-compliance, maar het is niet genoeg. De richtlijn vereist een bredere aanpak, waarin zowel technische als organisatorische maatregelen centraal staan. Bestuurders hebben een grote verantwoordelijkheid om een cultuur van cyberbeveiliging te bevorderen, regelmatig risico-inventarisaties uit te voeren en ervoor te zorgen dat er een solide incidentresponsplan is. Het naleven van de NIS2-richtlijn vereist dus een allesomvattende aanpak, waarbij vulnerability scanning slechts een deel van het geheel is.
Organisaties die beginnen met vulnerability scanning, maar tegelijkertijd ook werken aan een cultuur van bewustzijn, risico’s actief inventariseren en een robuust incidentresponsplan opstellen, zullen het best voorbereid zijn om te voldoen aan de eisen van NIS2.
